Praten over geld, dat doen we als Nederlanders niet zo graag. Een oorverdovende stilte zal je ten deel vallen als je het in je hoofd haalt om tijdens een verjaardag die oom eens te bevragen hoeveel salaris hij nu eigenlijk elke maand binnenharkt. En diezelfde oom zal er in gezelschap niet snel over beginnen dat hij eigenlijk best wel in de schulden zit. Geld is een taboe. En dat is jammer.
Geld maakt (niet) gelukkig
Maakt geld eigenlijk gelukkig? Daarover zijn de meningen verdeeld. Een bekend onderzoek is die van Daniel Kahneman en Angus Deaton. Zij constateerden dat het geluksgevoel stijgt met je inkomen, maar dat er wel sprake is van een plafond van rond de 58.000 euro. Kom je boven dat jaarsalaris, word je niet gelukkiger.
Recent onderzoek laat echter zien dat hoe rijker je bent, hoe gelukkiger je bent en dat dit een stijgende lijn kent. Geld maakt dus stiekem toch best gelukkig, in ieder geval bij deze Amerikaanse populatie. En eigenlijk is dat natuurlijk ook best logisch. Hoe meer geld, hoe meer zekerheid je hebt en hoe minder afhankelijk je bent. Omstandigheden, zoals een coronacrisis, hebben dan vaak veel minder vat op je. Het hebben van geldzorgen zorgt gegarandeerd voor stress en fysieke en mentale problemen. Logisch dat je daar niet gelukkiger van wordt.
Geld is niet belangrijk… totdat je het mist
Geld lijkt dus wel degelijk van belang te zijn voor ons geluk. En er te weinig van hebben leidt tot ongeluk. Mijn eigen financiële dieptepuntje was toen we nét een huis gekocht hadden en nog aan het wennen waren aan de hogere vaste lasten. Mijn vriend kwam tijdelijk zonder werk te zitten. Om hulp vragen wilden we natuurlijk absoluut niet. Met behulp van minutieus begroten en slim boodschappen doen wisten we de eindjes op één bescheiden starterssalaris aan elkaar te knopen.
Maar toen vanwege omstandigheden mijn telefoonrekening die maand iets hoger bleek uit te vallen dan begroot, stond ik op een ochtend op het station met onvoldoende saldo om naar mijn werk te reizen. Wanhopig keek ik de trein na die zonder mij was vertrokken en staarde ik naar de stroom forenzen die wél allemaal hun zaakjes op orde leken te hebben. Ik voelde me de grootste mislukkeling die er bestond.
Totdat ik ineens dacht aan het envelopje dat ik recent van oma had gekregen met daarin een knisperend briefje van 50 euro. Ik haalde het envelopje thuis op en kon vervolgens contant mijn retourtje afrekenen. Oma had me van de ondergang gered, zo voelde het.
We zijn uiteindelijk natuurlijk prima onze pootjes terecht gekomen. Ik weet dat er verhalen zijn die vele malen schrijnender zijn dan bovenstaande anekdote, maar het is een gebeurtenis die mijn kijk op geld blijvend veranderd heeft. Ik zit niet als een Dagobert Duck elke dag mijn centjes te tellen, maar ik ben wel nieuwsgierig geworden naar de verschillende manieren waarop je je tot geld kunt verhouden. Geld is absoluut niet mijn grootste drijfveer, maar ik vind het wél belangrijk.
Een alternatieve kijk op geld: geld als levensenergie
In 1992 verscheen er een boek genaamd ‘Your money or your life’ geschreven door Vicky Robin en Joe Dominguez. Het stel had een hele alternatieve kijk op geld. Zij zagen geld niet domweg als een materieel ruilmiddel, maar als levensenergie. Ze beschrijven hoe je je reële uurtarief kunt uitrekenen. Neem het salaris op je loonstrookje gedeeld door het aantal uren dat je werkt als basis. Betrek daarbij vervolgens de tijd en kosten die je kwijt bent aan het kopen van (werk)kleding, lunch, reizen, opvang etc. Deze tijd en kosten zou je namelijk niet kwijt zijn als je niet zou werken. Daarmee gaat je eerder berekende uurtarief waarschijnlijk drastisch naar beneden. Dat is je reële uurtarief.
Elk uur wordt beschouwd als levensenergie en die is eindig. De levensenergie die je in je werk steekt, kun je niet meer aan andere dingen besteden. Bij alles wat je koopt kun je nu berekenen hoeveel levensenergie het kost om dat item te verkrijgen. Stel dat je reële uurtarief 20 euro is en je wilt een mooie blouse kopen van 200 euro. De blouse kost dan 10 uur aan levensenergie. Je moet 10 uur werken om die blouse te verkrijgen. Is het je dat waard? Er is geen goed of fout antwoord. Vicky en Joe wilden mensen op die manier verleiden om zich bewuster te gaan verhouden tot hun werk en hun uitgaven. Zij vormden het beginpunt van een beweging die zich afzet tegen de traditionele manier waarop we met geld omgaan. Geld zien zij vooral als middel om financiële vrijheid te bereiken.
Zwijgen over geld is niet goud
Iedereen mag van mij lekker zelf weten hoe hij met zijn geld omgaat. Ben je een spender? Prima. Pot je alles op in de hoop steeds gelukkiger te worden? Ook goed. Maar wat zou het fijn zijn als we wat opener over geld zouden kunnen praten. Vaak houden mensen zich stil, omdat ze zich schamen over hun geldproblemen of juist bang zijn voor afgunst als ze beter boeren dan anderen. Terwijl het super leerzaam is om geïnspireerd te raken door mensen die op andere manieren naar geld kijken.
Die openheid is des te belangrijker wanneer we op financieel gebied problemen ervaren. Helaas is dit is met de vele ondernemers die door de corona-maatregelen hun bedrijf langzaam maar zeker zien omvallen actueler dan ooit. Ervaring leert dat mensen die financieel in de knel zitten vaak te lang wachten met hulp zoeken. Dan zijn de schulden vaak al hoog opgelopen, waardoor de weg naar een schuldenvrij bestaan nóg langer wordt. Laten we daarom niet langer zwijgen over geld, maar er over spreken (of bloggen)!
Ben jij open over geld? Zo ja, laat je salaris achter in de comments ?.